دکتر مهدی شیری درماتولوژیست فلوشیپ جراحی زیبایی
آفرزیس یک روش درمانی است که طی آن کل خون یک اهداکننده یا بیمار گرفته می‌شود و برای جداسازی یک جزء آن به اجزای جداگانه تقسیم می‌شود. سپس اجزای خون باقی‌مانده دوباره به جریان خون بیمار یا اهداکننده وارد می‌شود.
آفرزیس برای جمع‌آوری اجزای خون اهداکننده (مانند پلاکت‌ها یا پلاسما) و همچنین برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌شود. که در آن بخشی از خون که حاوی عناصر تحریک‌کننده بیماری است حذف می‌شود.
آفرزیس یا همافرزیس یک اصطلاح کلی است و می تواند نشان‌دهنده آن جزئی از خون که حذف می‌شود، هم باشد، مانند:
پلاسما (پلاسمافرزیس،ایمونوادزروبشن)
پلاکت‌ها (پلاکت فرزیس)
- لکوسیت‌ها (لکوفرزیس یا لوکوفرز)
- گلبول‌های قرمز (اریتروفرزیس)
تبادل کل پلاسما (حذف پلاسما و جایگزینی با پلاسما یخ‌زده جدید) نیز می‌تواند با استفاده از این روش انجام شود. همچنین برای جمع‌آوری سلول‌های بنیادی از خون محیطی هم از این روش استفاده می‌شود.
آفرزیس چگونه انجام می‌شود؟
در تمام روش‌های آفرزیس خون از رگ بیمار، اهداکننده از طریق لوله به دستگاهی هدایت می‌شود که اجزای خون را جدا می‌کند. جداسازی یا به کمک فرایند سانتریفیوژ انجام می‌شود یا فرآیند تصفیه خون در دستگاه. بعد از جداسازی، اجزای موردنیاز خون حذف می‌شود، در حالی‌که باقی‌مانده اجزای خون دوباره به بیمار تزریق می‌شود. این روش کاملاً بدون درد است و معمولاً حدود دو ساعت طول می‌کشد و یا کمی طولانی‌تر از یک اهدا خون معمولی.
چه بیماری‌هایی را می‌توان با آفرزیس درمان کرد؟
هنگامی‌که از آفرزیس برای درمان استفاده می‌شود، هر کدام از روش‌ها با توجه به دفعات موردنیاز، حجم خون یا اجزایی که باید جدا شوند و نوع محلولی که برای جایگزینی حجم از آن استفاده می‌شود، متفاوت خواهند بود.
در این فهرست به وضعیت‌هایی اشاره می‌کنیم که آفرزیس می‌تواند برای برطرف کردن آن‌ها مفید باشد. از آفرزیس می‌توان برای درمان این بیماری‌ها استفاده کرد:
- میاستنی گراویس
- ماکروگلوبولینمی والدنشتروم
- سندرم گودپاسچر
- هیپرکلسترولمی خانوادگی
- سندرم هیپرویسکوزیته (مانند کرایوگلوبولینمی، پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک)
- سندرم HELLP بارداری،
- مسدود شدن عروق خونی (leukostasis) به علت افزایش شدید گلبول‌های سفید خون در لوسمی
- افزایش شدید تعداد پلاکت‌ها در افراد مبتلا به لوسمی یا اختلالات میلوپرولیفراتیو
- بیماری لوپوس و لوپوس سیستمیک با عوارض تهدیدکننده حیات
- بیماری های تاولی پوست
- بیمارثی MS
- آلزایمر
آفرزیس همچنین می‌تواند در موارد خاص دیگری هم مؤثر واقع شود:
- واسکولیت شدید
- پلی میوزیت یا درماتومیوزیت
- آرتریت روماتوئید شدید
- گلومرولونفریت در حال پیشرفت سریع
- خودایمنی پلی نوروپاتی مزمن
- در مواردی که پیوند اعضای بدن مثل پیوند کلیه با خطر بالای رد پیوند به خاطر آنتی‌بادی همراه است
موارد منع مصرف آفرزیس چیست؟
معمولاً درصورتی‌که بیمار عفونتی فعال، وضعیت نامساعد قلب یا ریه، تعداد بسیار کم گلبول‌های سفید یا پلاکت خون، احتمال خونریزی یا فشارخون بسیار پایین داشته باشد، از انجام همافرزیس اجتناب می‌شود. وضعیت کلی بیمار و همچنین جدی بودن و پیشرفت بیماری هم در کنار آن موارد منع مصرف برای هر بیمار در نظر گرفته می‌شود.
در کلینیک فوق تخصصی آقای دکتر مهدی شیری جدیدترین سیستم های آفرزیس درمانی جهت خدمت به بیماران عزیز تهیه و نصب گردیده است و در کشور ایران تنها مرکز ارائه دهنده خدمات کامل آفرزیس می باشد.
